προς Λεύκιον

Οι περισσότεροι, Λεύκιε, υποστηρίζουν πως η ποίησις δημιουργείται από τις λέξεις και καμαρώνουν για την αυτονόητη σοφία τους. Πιο εύστοχον θα ήτο να πουν ότι ανίσταται εξ αυτών ως θερμός πίδαξ προσεγγίζουσα τ’ άστρα. Αναλίσκονται περιγράφοντες την όψιν της φύσεως.Τους διαφεύγει όμως ότι ασχολούνται μόνον με το πλαίσιον, όπου η τελειοτέρα απόδοσίς του είναι απλώς καλλιέπεια.Οι ελάχιστοι διακονούν την ιδέαν,προσπαθούντες να την διατηρήσουν αλώβητον εκ των φλεγομένων υπό του συναισθήματος λέξεων.

12.

Εις το ερώτημά σου, Λεύκιε, τι είναι το ποιητικώς οράν, αδυνατώ ν’ απαντήσω ευθέως. Είναι ίσως η αποκάλυψις μικρών ή μεγάλων αληθειών που κρύπτονται κάτω από την εφθαρμένη καθημερινότητα ή όπισθεν υψηλών ιδεών. Δεν είναι βεβαίως η περιφραστική περιγραφή των,όπως οι περισσότεροι πιστεύουν.Δεν είναι επίσης η αυταπάτη της καλλιεπούς αυταρέσκειας. Είναι ίσως η ιχνηλάτησις των μυστικών σημείων της θεότητος, η μετά περισκέψεως και λόγου μυστική πτήσις, το αιτιώδες και το αναίτιον.Είναι όλα αυτά και ταυτοχρόνως τίποτε εξ αυτών. Μη λησμονείς επίσης ότι η ατελεύτητη ποιητική θάλασσα υπάρχει, διά να την διασχίζομενμε πηδάλιον την αβεβαιότητα.

26.

Καθημερινή τροφή της ποιήσεως είναι τα συναισθήματα βεβαίως,πλην όμως άλλος ο σκοπός της. Όσοι σταθμεύουν εις αυτά, αναλίσκονται μόνον στην περιγραφή του εφήμερου.Υπηρετούν το ήμισυ της τέχνης,εκπαιδεύουν το ήμισυ της ψυχής.Οι σπινθήρες των ιδεών περιμένουν όπισθεν των συναισθημάτων.Διά να τους φθάσουμε, χρειάζεται να τα προσπερνούμε διαρκώς, πράγμα δυσκολότατον, διότι αυτά είναι οι υφαντές του βίου. Όταν αποφύγουμε την σαγήνην τους, τότε μπορεί να υπηρετήσουμε πραγματικά την τέχνη.

36.

Συλλογίσου τον λυρισμόν. Η νεότης οδηγεί συνήθως εις αυτόν με ορμή σφύζουσαν. Τότε χρειάζεται προσοχή και νηφαλιότης. Το μυαλό και η όρασις πρέπει να συνεκπαιδεύονται. Να μην επαναπαύεσαι στις εικόνες. Όπισθεν αυτών να επιδιώκεις την ουσίαν, να ευρίσκεσαι μέσα στο ποίημα και ταυτοχρόνως μακράν του. Να είσαι η ίδια η συγκίνησις και το αίσθημα και συνάμα ο ψυχρός θεατής των. Ίσως τότε ν’ ακούσειςτον ψίθυρο των Μουσών, γιατί τότε το ποίημα θα συνεχίζεται και μετά την ανάγνωσίν του.

57.

Με απασχολεί επιμόνως η σκέψις, Λεύκιε,ότι η ποίησις είναι ίσως μεταμφιεσμένη αυταρέσκεια. Ότι γεμίζουμε την ζωή μας με στίχους, που θαυμάζουν ωραίες γυναίκες,την φύσιν, το βάθος των ιδεών, με απώτερον ίσως στόχον τον έπαινον. Ευτυχώς όμως που η φρικτή μου αμφιβολία διασκεδάζεται από την ανεκλάλητον αίσθησιν του δημιουργείν,από την ισότιμη συνομιλία μας με τ’ άστρα.

68.
Ο χρόνος, Λεύκιε, ο μέγας αλχημιστής,διαρκώς εξαλλάσει τις ουσίες.Μεταπλάθει τον έρωτα σε μνήμη,κατόπιν σε ασυγκίνητη εικόνα και τέλος σε αίσθηση ματαιότητος.Εξυψώνει από το σώμα την ορμή της ζωής σε δύναμιν εποπτείας.Αυτό όμως συμβαίνει πάντοτε ολίγον Προ της θύρας όπου αναμένει Ο ψυχοπομπός. Τόση λοιπόν Ωριμότης χρειάζεται διά το σκότος ;

69.

Πολλά ποιήματα ομοιάζουν με σπλάχνα θυσιαζόμενου ζώου.Ασπαίρουν επ’ ολίγον στο φως, Κατόπιν ακινητούν και ξεραίνονται.Τόσον ελάχιστος είναι ο βίος τους.

102.

τα πουλιά είναι περιττά στην ποίηση, Λεύκιε,εκτός από εκείνα που δηλώνουν τους οιωνούς.

112.

Η ποίηση δεν πρέπει να είναι πάντοτε ρητή. Πρέπει να υπαινίσσεται κατά την σοφήν τεχνική των μαντείων.Ο Απόλλων δεν απεκλήθη ματαίως Λοξίας. Δεν αρκεί λοιπόν, Λεύκιε,να ομιλούν μόνον οι λέξεις,αλλά προτίστως να σημαίνουν.Τότε ίσως οι στίχοι να προχωρήσουν πέραν του αισθητού προς την ουσίαν.

118 ΙΙ.

Οι ποιηταί, Λεύκιε, ομοιάζουν
με ξυλουργούς. Άλλοι τεχνουργούν πολυτελή έπιπλα,άλλοι μεταχειρίζονται μόνον το ξύλον που μυρίζει δάσος με πρωινή βροχή και άλλοι αρέσκονται σε σχήματα αόριστα.Όλοι τους προσπαθούν, μάλλον χωρίς ελπίδα, να εξωραϊσουν τον έρωτα και τον θάνατο,τον ωμοφάγο χρόνο. Ίσως γιατί γνωρίζουν καλά ότι αυτά είναι
οι μόνιμες επιπλώσεις του βίου

αποσπάσματα από το "προς Λεύκιον"

Τάσος Ρούσσος

εκδ Καστανιώτης 2005