Η ΣΙΩΠΗ ΤΩΝ ΣΕΙΡΗΝΩΝ και ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ

Όπου αποδεικνύεται ότι σωτήρια μπορεί να φανούν και τα ανεπαρκή,ακόμα και τα παιδαριώδη μέσα:

Για να προφυλαχτεί από τις Σειρήνες ο Οδυσσέας,έφραξε τ'αυτιά του με κερί και έβαλε να τον αλυσοδέσουν στο κατάρτι.Κάτι ανάλογο,ασφαλώς,θα μπορούσαν να κάνουν ανέκαθεν όλοι οι ταξιδιώτες-εκτός από κείνους που οι Σειρήνες πρόφτασαν να τους σαγηνεύσουν από μακριά-ήταν όμως παγκοσμίως γνωστό ότι δεν ωφελούσε.Το τραγούδι των Σειρήνων διαπερνούσε τα πάντα,και το πάθος των σαγηνευμένων,δεν ήταν ικανό να σπάσει μόνο αλυσίδες και κατάρτια.Αυτό ο Οδυσσέας δεν το σκέφτηκε,αν και πολύ πιθανόν να το είχε ακουστά.Εναπέθεσε τις ελπίδες του σε μια χούφτα κερί και μια αρμαθιά αλυσίδες,και γεμάτος χαρά για τα πενιχρά του μέσα,έβαλε πλώρη για τις Σειρήνες.

Οι Σειρήνες όμως έχουν ένα όπλο πιο δυνατό από το τραγούδι:τη σιωπή τους.Και πιθανότερο,παρόλο που δεν έτυχε ποτέ,θα ήταν να γλιτώσεις από το τραγούδι τους,παρά από τη σιωπή τους.Τίποτα στον κόσμο αυτόν δεν μπορεί ν'αντισταθεί στο αίσθημα πως τις νίκησεςς με το σπαθί σου,ούτε στην αλαζονεία που επακολουθεί και σαρώνει τα πάντα.

Κι η αλήθεια είναι πως δεν τραγουδούσαν οι τρομερές Σειρήνες καθώς τις ζύγωνε ο Οδυσσέας.Γιατί πίστευαν ίσως, ότι με τη σιωπή τους μόνο θα νικούσαν αυτόν τον αντίπαλο-εκτός κι αν,βλέποντας τόση ευτυχία στο πρόσωπο του Οδυσσέα,που μόνο το κερί σκεφτόταν και τις αλυσίδες του,λησμόνησαν κάθε τραγούδι.

Ο Οδυσσέας όμως,τη σιωπή τους,ας μου επιτραπεί η έκφραση,δεν την άκουσε:του φάνηκε πως τραγουδούσαν,και πως μόνο εκείνος δεν τις άκουγε,επειδή είχε λάβει τα μέτρα του.Πρν ξεκινήσει,έριξε μια κλεφτή ματιά,είδε τον καμπυλωμένο λαιμό,τις βαθιές ανάσες,τα δακρυσμένα μάτια,το μισάνοιχτο στόμα,και πίστεψε πως όλα αυτά συνόδευαν τις άριες που ανάκουστες αντηχούσαν γύρω του.Κι έπειτα δεν τις ξανακοίταξε,γύρισε το βλέμμα του πέρα,μακριά,κι εμπρός στην αταλάντευτη απόφασή του οι Σειρήνες κυριολεκτικά εξαφανίστηκαν,τόσο που,κι όταν βρέθηκε κοντά τους,μήτε που τις πρόσεξε.

Εκείνες όμως,ωραιότερες παρά ποτέ,συστρέφονταν,τεντώνονταν,παράδερναν τ'απαλά μαλλιά τους με τον άνεμο,και τα γαμψά τους νύχια σέρνονταν πάνω στα βράχια.Και πια δεν ήθελαν να ξελογιάσουν-μόνο να κρατήσουν ένα καθρέφτισμα από τα μεγάλα μάτια του Οδυσσέα ήθελαν,όσο γινόταν πιο πολύ.

Αν οι Σειρήνες είχαν συνείδηση,εκείνη η φορά θα ήταν το τέλος τους.Τίποτα δεν έπαθαν όμως.Απλώς ο Οδυσσέας τους ξέφυγε.

Στην ιστορία αυτή υπάρχει πάντως κι ένα υστερόγραφο:ο Οδυσσέας ήταν,λένε,τόσο πολυμήχανος,τέτοια αλεπού,που μήτε η Θεά του Πεπρωμένου δεν μπορούσε να διαβάσει την ψυχή του.Και ίσως,αν και κάτι τέτοιο υπερβαίνει την ανθρώπινη λογική-ίσως πρόσεξε στ'αλήθεια πως σωπαίναν οι Σειρήνες,κι όλες αυτές οι προσποιήσεις που αναφέραμε,ήταν κάτι σαν ασπίδα,που την όρθωσε μπροστά τους,και μπροστά στους θεούς.

ΦΡΑΝΤΣ ΚΑΦΚΑ

μτφρ: Τζένη Μαστοράκη-Νάσος Βαγενάς.

ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ

Στον Προμηθέα αναφέρονται τέσσερις μύθοι:

Σύμφωνα με τον πρώτο αλυσοδέθηκε στον Καύκασο,γιατί πρόδωσε στους ανθρώπους τα μυστικά των θεών,και οι θεοί έστειλαν αετούς να τρώνε το σηκώτι του,που πάντοτε αναπλαθόταν.

Σύμφωνα με το δεύτερο, σπαράζοντας από τον πόνο,στριμωχνόταν όλο και πιο βαθιά πάνω στο βράχο,για να ξεφύγει τα ράμφη που τον ξέσχιζαν,ώσπου έγινε ένα μ'αυτόν,

Σύμφωνα με τον τρίτο,καθώς κυλούσαν οι αιώνες,ξεχάστηκε η ύβρις του,την ξέχασαν οι θεοί,οι αετοί,ακόμα και ο ίδιος την ξέχασε.

Σύμφωνα με τον τέταρτο,κουράστηκαν όλοι από το ατέλειωτο μαρτύριο.Κουράστηκαν οι θεοί,οι αετοί,και η πληγή κουράστηκε και επουλώθηκε.

Έμεινε το ανεξήγητο βουνό-Ο μύθος προσπαθεί να εξηγήσει το ανεξήγητο.Αφού κατάγεται από κάτι αληθινό,πρέπει για άλλη μια φορά να τελειώνει στο ανεξήγητο.

ΦΡΑΝΤΣ ΚΑΦΚΑ

μτφρ:Βασίλης Ραϊκόφτσαλης.